✅️ جان استاکول (John Stockwell)، یکی از افسران سابق سازمان سیا است که پس از خروج از این سازمان، کتاب‌هایی در افشای فعالیت‌های مخفی اطلاعاتی آمریکا منتشر کرد؛ از جمله کتاب معروف *In Search of Enemies* (در جست‌وجوی دشمنان). او از جمله کسانی بود که به صراحت درباره «جنگ روانی»، «دروغ‌پراکنی رسانه‌ای»، و «عملیات اطلاعاتی پنهان» سیا صحبت کرده است.
او به صراحت می‌گوید👇

* رسانه‌های دنیا بازتاب‌دهنده‌ی واقعیت نیستند، بلکه ابزار مهندسی افکار عمومی هستند.
* سازمان سیا به طور گسترده‌ای در تولید و توزیع خبر دست داشته و دارد.
* روزنامه‌نگاران بسیاری با سیا همکاری داشته‌اند.
* تولید و بازتولید خبر در کشورهای مختلف برای مشروعیت‌بخشی به دروغ اولیه انجام می‌شود.

🔶️اما آنها از چه روشی استفاده می کردند👇

1. تکنیک “مهندسی واقعیت” یا “واقعیت‌سازی”:
آنچه سیا انجام می‌داده، ساختن واقعیت‌های جعلی اما باورپذیر بوده است. ابتدا خبری جعلی تولید می‌شود، سپس با حمایت از چند رسانه بین‌المللی و بازنشر آن، یک روایت جهانی تثبیت می‌شود. این دقیقا همان چیزی است که در «عملیات‌های اطلاعاتی» به نام *perception management* شناخته می‌شود.

2. نقش رسانه‌ها در جنگ شناختی (Cognitive Warfare):
استفاده از رسانه‌ها برای جهت‌دهی به افکار عمومی، یکی از اصلی‌ترین ابزارهای جنگ شناختی است. رسانه دیگر صرفاً بازتاب‌دهنده واقعیت نیست، بلکه ابزارِ شکل دادن به واقعیتِ ذهنی مخاطب است.

3. روایت‌سازی به عنوان ابزار قدرت نرم آمریکا:
استاکول در سخنانش تلویحاً می‌گوید که روایت‌سازی از سوی سیا، بخشی از قدرت نرم ایالات متحده در مدیریت افکار جهانی است. این یعنی قدرت رسانه‌ای غرب، الزاما از آزادی بیان نمی‌آید، بلکه از *تسلط اطلاعاتی* ناشی می‌شود.

🔶️ با این توضیحات نگاهی به اتفاقات روز داشته باشیم(2025):

1. پرونده مذاکرات ایران و آمریکا:
در هفته‌های اخیر رسانه‌های غربی چند روایت متناقض درباره‌ی مذاکرات مطرح کرده‌اند: از مذاکرات مخفی در عمان، تا ادعای نزدیکی توافق. این در حالی است که مقامات ایرانی اغلب این اخبار را تکذیب یا تأیید نکرده‌اند. اگر تحلیل استاکول را بپذیریم، می‌توانیم بخشی از این اخبار را در راستای «فشار رسانه‌ای برای مدیریت افکار عمومی» تحلیل کنیم؛ چه بر افکار داخلی ایران، و چه افکار جهانی.

2. جنگ غزه و نقش اسرائیل:
در جنگ جاری غزه، بارها مشاهده شده که رسانه‌های غربی اخبار غیرمستند و جهت‌دار منتشر می‌کنند؛ مثلا خبر مربوط به استفاده از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی، یا اتهاماتی علیه گروه‌های فلسطینی. این دقیقاً مصداق همان چرخه‌ای است که استاکول شرح می‌دهد: تولید خبر در دستگاه‌های اطلاعاتی، بازنشر توسط رسانه‌های وابسته، و بعد تحمیل آن به افکار عمومی جهان.

📌 جمع‌بندی:
* باید نسبت به روایت‌های رسانه‌ای، به‌ویژه درباره مسائل ژئوپولیتیکی، با دیده‌ شک نگریست.
* بدانیم که رسانه، ابزار سیاست است؛ نه آینه‌ی حقیقت.
* قدرت اطلاعات و افکار عمومی، میدان اصلی درگیری دولت‌هاست، نه فقط زمین یا منابع.